Ο ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΟΣ ΕΡΓΑΤΗΣ | ΑΡΗΣ ΑΣΠΡΟΥΛΗΣ

Ο ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΟΣ ΕΡΓΑΤΗΣ | ΑΡΗΣ ΑΣΠΡΟΥΛΗΣ

Η σιωπηρή πλευρά των εργασιακών σχέσεων την εποχή της Κρίσης – Το παράδειγμα της Μεγαλόπολης

Σε περιόδους κρίσης, οι άτυποι κοινωνικοί κανόνες μέσα από τους οποίους οι άνθρωποι ορίζουν την πραγματικότητα, κατανοούν τον εαυτό τους, ερμηνεύουν τον κόσμο και δημιουργούν τα κατάλληλα σενάρια επιβίωσης για τους ίδιους και τις οικογένειές τους καταρρέουν. Πολλές από τις βεβαιότητες της ζωής συνοδεύονται, πλέον, από ένα τεράστιο ερωτηματικό. Ο Μελαγχολικός εργάτης αποτελεί μια κοινωνιολογική μελέτη που διερευνά τις επιπτώσεις του ριζικού βιώματος της κρίσης στον άνθρωπο, μέσα από το παράδειγμα των εργαζομένων στο εργοστάσιο της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη. Ακολουθώντας τη θεωρητική και ερευνητική παράδοση της Κοινωνιολογίας της Εργασίας μέσω των τεσσάρων βασικών σχολών προσέγγισης –Λειτουργισμός, Σχολή του Σικάγο, Μαρξισμός, Βεμπεριανή Σχολή– και πραγματοποιώντας επιτόπια ποιοτική έρευνα πεδίου, με καθημερινή παρατήρηση, σαράντα συνεντεύξεις σε βάθος και συλλογή σπάνιου οπτικού υλικού, σε αυτό το βιβλίο-οδοιπορικό του εργοστασίου της Μεγαλόπολης αναδεικνύεται το βίωμα της κρίσης στους εργαζόμενους από τρεις κεντρικές οπτικές: υγεία, εργασιακό ήθος, προοπτικές ζωής. Το χαμένο κοινωνικό κύρος των εργαζομένων, η πλήρης αποδοχή των ανέντιμων πρακτικών ως τρόπων επιβίωσης μες στο εργοστάσιο, τα οικονομικά και κοινωνικά αδιέξοδα στα οποία έχουν περιέλθει και η απουσία εναλλακτικής στη ζωή τους, σε συνδυασμό με την κοινωνική απομόνωση από την τοπική κοινότητα λόγω του στίγματος του «Δεητζή» ως συνώνυμο του βολεμένου, μαζί με το γενικότερο αίσθημα απογοήτευσης, ενοχής, απόγνωσης και κυνισμού στο οποίο έχουν βυθιστεί, οδηγούν σιωπηλά στη δημιουργία μιας νέας εργασιακής ταυτότητας. Της ταυτότητας του μελαγχολικού εργάτη. Εκείνου που εγκλωβίζεται σε μια θυσία χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα. Το βιβλίο αναζητά τη διαδρομή που προηγήθηκε. Και την αναζητά δίνοντας φωνή στους εργαζόμενους. Φωτίζοντας με αυτόν τον τρόπο νέες πτυχές στην άσκηση και την εφαρμογή της Κοινωνικής Πολιτικής, καθώς τοποθετεί στο προσκήνιο της ανάλυσης ενός κοινωνικού προβλήματος την ερμηνεία του από τα ίδια τα υποκείμενα που το βιώνουν.

Απόσπασμα από τον πρόλογο της Καθηγήτριας Ευαγγελίας Καλεράντε
«O Άρης Ασπρούλης, με τον Μελαγχολικό εργάτη, συνομιλεί απευθείας με τις μεγάλες έρευνες γύρω από την Εργασία, την Κρίση και την Κοινωνική Πολιτική, όπως εκείνες των εργοστασίων του Hawthorne και του Marienthal έναν αιώνα πριν. Και αυτό γιατί συνδυάζει, με σπάνια επιστημονική και συγγραφική αρτιότητα, τη στιβαρή θεωρητική κατάρτιση με τις γνώσεις, το ένστικτο, τη μεθοδολογική καθαρότητα, την εμπειρία, την επιστημονική ενσυναίθηση και την κοινωνιολογική φαντασία που απαιτεί ο ρόλος του ερευνητή που αποφασίζει να κατέβει στο πεδίο και να θεμελιώσει θεωρία μέσα από την παρατήρηση. Δεν ωραιοποιεί, δεν εξωραΐζει, δεν φορτίζει ιδεολογικά τις σελίδες του. Αφήνει τα υποκείμενα της έρευνας να μιλήσουν. Να διερωτηθούν. Να εξομολογηθούν. Αυτός ο κόσμος είναι ο δικός τους κόσμος. Μέσα σε μια συναρπαστική πολυπρόσωπη αφήγηση, η ενοχή, το παράπονο, η αναξιοκρατία και το χαμένο κοινωνικό κύρος εναλλάσσονται με τις λάσπες, τη σκουριά και την κούραση, τα ατυχήματα και το ελλιπές προσωπικό, με τον φόβο για την ανεργία και τον πρόωρο θάνατο, και η αίσθηση του εγκλωβισμού και της απόγνωσης, με τα χρέη και την απουσία προοπτικής. Ο Μελαγχολικός εργάτης είναι ένα επιστημονικό ντοκουμέντο της εποχής μας και ταυτόχρονα ένα εγχειρίδιο για μελλοντικές έρευνες, σχετικά με το πώς μελετάμε μια κοινωνία όταν περνά από τις βεβαιότητες στην αποσταθεροποίηση, πώς μελετάμε το βίωμα αυτής της μετάβασης και, κυρίως, πώς μελετάμε το αποτύπωμα που το βίωμα αυτό αφήνει στους ανθρώπους και στην κοινωνία. Η μελέτη του κοινωνιολόγου Άρη Ασπρούλη έρχεται για να μας υπενθυμίσει κάτι πολύ θεμελιώδες. Δεν υπάρχει Ιστορία χωρίς ιστορικό υποκείμενο. Δεν υπάρχει Επιστήμη του Ανθρώπου χωρίς τον άνθρωπο».

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
ΟΙ ΣΙΩΠΗΡΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΙΩΠΗΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
– Λειτουργιστική Σχολή
– Η Σχολή του Σικάγο
– Μαρξιστική και Βεμπεριανή Προσέγγιση
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ
– Η μεθοδολογία και τα στάδια της έρευνας
– Ανοιχτές συνεντεύξεις
– Επιτόπια παρατήρηση
– Συμπλήρωση καρτελών
ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ
– Εξόρυξη και Παραγωγή: τα βασικά χαρακτηριστικά στους δυο πυλώνες του εργοστασίου
– Ο αντίκτυπος της κρίσης στους εργαζόμενους μέσα από τις σιωπηρές συμβάσεις εργασίας σε τρεις τομείς: Υγεία, Εργασιακό ήθος, Προοπτικές ζωής
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΟ ΕΡΓΑΤΗ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

* Οι επιστημονικές μονογραφίες του Άρη Ασπρούλη «Ο μελαγχολικός εργάτης. Η σιωπηρή πλευρά των εργασιακών σχέσεων την εποχή της κρίσης. Το παράδειγμα της Μεγαλόπολης (2024)», «Η προτεσταντική ηθική της εργασίας στις μη καπιταλιστικές οργανώσεις. Το κοινωνιολογικό παράδοξο των φιλανθρωπικών και συνεργατικών ενώσεων στην Αγγλία του 19ου αιώνα (2025)» και «Αλλαγές στις αντιλήψεις των εργαζομένων για την κοινωνική προστασία μέσα από το βίωμα της κρίσης (2025)» κυκλοφορούν από την Κάπα Εκδοτική και επικεντρώνονται σε ζητήματα που αφορούν το πεδίο της θεματικής «Κοινωνιολογία της Εργασίας και Κοινωνική Πολιτική»